Sắt là vi chất thiết yếu cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Nhưng làm thế nào để bổ sung sắt cho con một cách hiệu quả và an toàn? Đây là câu hỏi mà nhiều bậc phụ huynh trăn trở. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây để biết câu trả lời nhé!

Sắt là gì? Vai trò của sắt

Sắt là một vi khoáng chất thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học của cơ thể. Là thành phần cấu tạo của hemoglobin – sắc tố hô hấp trong hồng cầu, sắt trực tiếp tham gia vào quá trình vận chuyển oxy từ phổi đến các tế bào, mô.

Đồng thời, sắt cũng là thành phần của myoglobin, giúp cơ bắp dự trữ oxy để cung cấp năng lượng cho các hoạt động thể chất. Bên cạnh đó, sắt còn tham gia vào quá trình tổng hợp các enzyme quan trọng, hỗ trợ quá trình chuyển hóa năng lượng và duy trì chức năng miễn dịch của cơ thể.

Thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu, một tình trạng phổ biến đặc trưng bởi giảm số lượng hoặc chất lượng hồng cầu. Thiếu máu do thiếu sắt có thể gây ra mệt mỏi, khó thở, da xanh xao và giảm khả năng tập trung. Ở trẻ em, thiếu sắt có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.

Để ngăn ngừa thiếu sắt, chúng ta cần đảm bảo cung cấp đủ sắt thông qua chế độ ăn uống cân bằng. Các thực phẩm giàu sắt bao gồm thịt đỏ, gia cầm, hải sản, các loại đậu, rau lá xanh đậm và ngũ cốc nguyên hạt.

Sắt là một vi khoáng chất thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong cơ thể

Trẻ em cần bao nhiêu sắt?

Nhu cầu sắt ở trẻ em thay đổi theo từng giai đoạn phát triển như sau:

Trẻ sơ sinh: Trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn thường nhận đủ sắt trong 6 tháng đầu đời. Từ 6 tháng tuổi trở đi, trẻ cần bổ sung sắt thông qua thực phẩm (ngũ cốc tăng cường, thịt xay nhuyễn) hoặc thuốc bổ sung (dưới sự chỉ định của bác sĩ). Trẻ bú sữa công thức tăng cường sắt thường không cần bổ sung thêm.
Trẻ từ 1-3 tuổi: Nhu cầu sắt trung bình khoảng 7mg/ngày.
Trẻ từ 4-8 tuổi: Nhu cầu sắt tăng lên khoảng 10mg/ngày.
Trẻ từ 9-13 tuổi: Nhu cầu sắt giảm nhẹ, khoảng 8mg/ngày.
Từ 13-19 tuổi: Bé trai cần khoảng 11mg/ngày, còn bé gái cần khoảng 15mg/ngày do mất máu kinh nguyệt.

Trẻ từ 1-3 tuổi với nhu cầu sắt trung bình khoảng 7mg/ngày

Ai có nguy cơ bị thiếu sắt?

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có nguy cơ thiếu sắt cao hơn do:

Sơ sinh: Trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc trẻ bú mẹ hoàn toàn sau 6 tháng mà không được bổ sung sắt có nguy cơ thiếu sắt cao.
Trẻ dưới 1 tuổi: Trẻ uống sữa bò hoặc sữa dê quá sớm hoặc sữa công thức không bổ sung sắt cũng dễ bị thiếu sắt.
Trẻ từ 1-5 tuổi: Trẻ uống quá nhiều sữa (trên 710ml/ngày), trẻ mắc bệnh mãn tính, trẻ tiếp xúc với chì hoặc trẻ ăn kiêng hạn chế đều có nguy cơ thiếu sắt.
Tuổi vị thành niên: Bé gái tuổi teen thường xuyên bị mất máu kinh nguyệt nên dễ bị thiếu sắt hơn.

Trẻ em ở một số nhóm tuổi và điều kiện sức khỏe đặc biệt có nguy cơ thiếu sắt cao hơn. Các nhóm này bao gồm:

Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi: Đặc biệt là những trẻ uống quá nhiều sữa động vật (bò, dê) hoặc sữa đậu nành, khiến cơ thể no và hạn chế hấp thu sắt từ các thực phẩm khác.
Trẻ em mắc bệnh mãn tính: Các bệnh như viêm nhiễm kéo dài, rối loạn tiêu hóa có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu sắt của cơ thể.
Trẻ em tiếp xúc với chì: Chì gây cản trở quá trình hấp thu và sử dụng sắt trong cơ thể.
Trẻ em ăn kiêng hạn chế: Chế độ ăn thiếu đa dạng, đặc biệt là thiếu các thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, hải sản, các loại đậu, có thể dẫn đến thiếu sắt.
Trẻ em thừa cân hoặc béo phì: Mặc dù có vẻ trái ngược, nhưng trẻ thừa cân hoặc béo phì cũng có thể thiếu sắt do chế độ ăn không cân đối hoặc các vấn đề về hấp thu.
Bé gái tuổi vị thành niên: Do mất máu kinh nguyệt, bé gái tuổi teen cần nhiều sắt hơn để bù lại lượng sắt đã mất.

Trẻ sinh non, nhẹ cân không được bổ sung sắt có nguy cơ thiếu sắt cao

Bổ sung sắt trong bao lâu?

Việc bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh. Dưới đây là một số khuyến nghị:

Trẻ bú sữa mẹ: Nên bắt đầu bổ sung sắt cho trẻ từ 4 tháng tuổi. Tiếp tục bổ sung cho đến khi bé ăn được đủ các loại thực phẩm giàu sắt.
Trẻ bú sữa công thức: Nếu sữa công thức đã được tăng cường sắt, bạn có thể không cần bổ sung thêm, trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
Trẻ sinh non: Nên bắt đầu bổ sung sắt sớm hơn, từ 2 tuần tuổi, và tiếp tục cho đến khi bé được 1 tuổi.
Các loại thực phẩm giàu sắt: Bên cạnh việc bổ sung, hãy cho trẻ ăn các thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, thịt gia cầm, hải sản, đậu, rau lá xanh đậm và ngũ cốc tăng cường sắt.
Vai trò của vitamin C: Vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt. Hãy kết hợp các thực phẩm giàu vitamin C (cam, quýt, dâu tây…) với các thực phẩm giàu sắt.

Trẻ bú sữa mẹ nên bắt đầu bổ sung sắt cho trẻ từ 4 tháng tuổi

Cách phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ em

Thiếu máu do thiếu sắt là một vấn đề sức khỏe phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ. Để ngăn ngừa tình trạng này, cha mẹ cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng của bé.

Dưới đây là một số cách hiệu quả:

Cung cấp thực phẩm giàu sắt:

Giai đoạn ăn dặm: Bắt đầu cho bé làm quen với các loại thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, thịt gia cầm, cá, đậu, rau lá xanh đậm (rau bina, cải xoăn), ngũ cốc tăng cường sắt.
Trẻ lớn hơn: Tiếp tục đa dạng hóa thực đơn với các loại thực phẩm giàu sắt, kết hợp với các loại trái cây và rau củ để tăng cường hương vị và hấp dẫn bé.

Đa dạng hóa thực đơn với các loại thực phẩm giàu sắt

Tăng cường hấp thu sắt:

Vitamin C: Kết hợp các thực phẩm giàu vitamin C (cam, quýt, dâu tây, ớt chuông,…) với các bữa ăn giàu sắt để cơ thể hấp thu sắt tốt hơn.
Tránh các chất ức chế hấp thu: Hạn chế cho bé uống quá nhiều sữa (trên 710ml/ngày) hoặc các sản phẩm từ sữa trong bữa ăn chính, vì chúng có thể làm giảm khả năng hấp thu sắt.

Kết hợp các thực phẩm giàu vitamin C với các bữa ăn giàu sắt để cơ thể hấp thu tốt hơn

Bổ sung sắt:

Thuốc bổ sung: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung sắt cho bé, đặc biệt là trẻ sinh non, trẻ bị bệnh mãn tính hoặc trẻ không hấp thu đủ sắt qua đường ăn uống.
Thực phẩm chức năng: Các loại thực phẩm chức năng chứa sắt cũng có thể được sử dụng, nhưng cần có sự tư vấn của bác sĩ.

Các loại thực phẩm chức năng chứa sắt cũng có thể được sử dụng

Sàng lọc định kỳ:

Kiểm tra máu: Nên đưa bé đi khám sức khỏe định kỳ để bác sĩ kiểm tra lượng sắt trong máu và phát hiện sớm tình trạng thiếu máu.

Đưa bé đi khám sức khỏe định kỳ để bác sĩ kiểm tra lượng sắt trong máu

Sắt là dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc bổ sung sắt đầy đủ từ sớm sẽ giúp bé có một nền tảng sức khỏe vững chắc, tăng cường khả năng học tập và hoạt động. Hãy chia sẻ bài viết này đến mọi người xung quanh bạn nhé!

Nguồn tham khảo:

https://www.nhs.uk/conditions/vitamins-and-minerals/iron/

https://medlineplus.gov/iron.html

https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/childrens-health/in-depth/iron-deficiency/art-20045634

https://www.cdc.gov/nutrition/infantandtoddlernutrition/vitamins-minerals/iron.html