Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao con mình không cao lớn như các bạn cùng trang lứa? Có thể bạn đã vô tình mắc phải những sai lầm trong quá trình nuôi dạy con mà không hề hay biết. Hãy cùng tìm hiểu những quan niệm sai lầm phổ biến về sự tăng trưởng và phát triển ở trẻ em để giúp con bạn phát triển toàn diện nhất qua bài viết này nhé!
Giai đoạn nào trẻ phát triển chiều cao nhiều nhất?
Chiều cao của trẻ em là một trong những chỉ số quan trọng đánh giá sự phát triển toàn diện. Theo TS.BS Phan Bích Nga của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thấp còi ở Việt Nam vẫn còn cao, mặc dù đã có nhiều nỗ lực cải thiện. Điều này cho thấy, việc quan tâm đến sự phát triển chiều cao của trẻ là hết sức cần thiết.
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, 1000 ngày đầu đời (từ khi còn trong bụng mẹ đến 2 tuổi) và giai đoạn tiền dậy thì – dậy thì là hai giai đoạn vàng để trẻ phát triển chiều cao tối đa. Trong đó, dinh dưỡng trong 1000 ngày đầu đời đóng vai trò quyết định.
Để giúp trẻ phát triển chiều cao một cách tốt nhất, các bậc phụ huynh cần đặc biệt lưu ý đến chế độ dinh dưỡng trong giai đoạn này. Theo TS.BS Phan Bích Nga, việc tránh các sai lầm phổ biến trong dinh dưỡng trẻ em là vô cùng quan trọng. Chi tiết hơn về những sai lầm này sẽ được các chuyên gia dinh dưỡng của Viện Dinh dưỡng Quốc gia tư vấn cụ thể.
Các quan niệm sai lầm kìm hãm sự phát triển của trẻ
Gen di truyền quyết định tất cả
Gen di truyền chỉ là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao, không phải yếu tố quyết định duy nhất. Nghiên cứu cho thấy, gen di truyền chỉ chiếm khoảng 25% trong việc quyết định chiều cao, còn lại là do các yếu tố khác như dinh dưỡng, hoạt động thể chất, giấc ngủ và sức khỏe cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành chiều cao của một người.
Vì vậy, việc cho rằng con cái sẽ thấp bé như cha mẹ chỉ dựa trên yếu tố di truyền là một quan niệm sai lầm. Thực tế, với chế độ chăm sóc tốt, trẻ hoàn toàn có thể vượt qua giới hạn di truyền và đạt được chiều cao tối ưu.
Không đủ dinh dưỡng để bào thai phát triển tốt
Với những bà mẹ mang thai bị nghén nhiều, dẫn đến ăn uống kém và tăng cân không đạt mức 12kg trong suốt thai kỳ, việc bổ sung dinh dưỡng là vô cùng cần thiết.
Cụ thể, các bà mẹ nên tăng cường sử dụng sữa và các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như vitamin B, C, canxi, sắt, kẽm và vitamin A (với liều lượng dưới 5000UI/ngày).
Việc bổ sung đầy đủ các dưỡng chất này sẽ giúp cung cấp nguồn dinh dưỡng cần thiết cho cả mẹ và bé, đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.
Không cung cấp đủ sữa mẹ cho trẻ trong 6 tháng đầu đời
Việc không cung cấp đủ sữa mẹ cho trẻ trong 6 tháng đầu đời thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Một trong số đó là do ảnh hưởng của quảng cáo, khiến nhiều mẹ tin rằng sữa công thức tốt hơn sữa mẹ. Trong khi đó, sữa mẹ từ những người mẹ khỏe mạnh, dinh dưỡng đầy đủ là nguồn thức ăn hoàn hảo nhất cho sự phát triển của trẻ sơ sinh.
Bên cạnh đó, chế độ ăn kiêng quá khắt khe của mẹ cũng là một yếu tố cản trở quá trình tiết sữa. Thay vì kiêng khem quá nhiều, các mẹ cần bổ sung đủ các nhóm chất dinh dưỡng như thịt, trứng, hải sản, rau củ quả.
Đặc biệt, việc uống đủ sữa (tối thiểu 400ml/ngày) và hạn chế các loại gia vị cay nóng, thực phẩm lên men sẽ giúp tăng tiết sữa hiệu quả hơn. Ngoài ra, một giấc ngủ ngon và tinh thần thoải mái cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nguồn sữa dồi dào.
Chế độ ăn dặm chưa hợp lý
Chế độ ăn dặm không phù hợp về số lượng và chất lượng là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ. Điều này khiến trẻ thiếu hụt năng lượng và các vi chất thiết yếu như vitamin A, D, canxi, sắt và kẽm, vốn rất quan trọng cho sự phát triển chiều cao. Dưới đây là những sai lầm phổ biến thường gặp:
Thời điểm bắt đầu ăn dặm không phù hợp:
- Quá sớm: Việc cho trẻ ăn dặm trước 6 tháng tuổi (trừ trường hợp đặc biệt) có thể gây ra rối loạn tiêu hóa do hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện.
- Quá muộn: Sau 6 tháng, sữa mẹ không còn cung cấp đủ dưỡng chất cho trẻ. Việc trì hoãn ăn dặm sẽ khiến trẻ thiếu hụt năng lượng và vi chất cần thiết.
Thành phần dinh dưỡng không cân đối:
- Thiếu đa dạng: Chỉ sử dụng nước hầm xương và bột, hạn chế thịt, cá, trứng, tôm là một sai lầm phổ biến. Nước hầm xương không cung cấp đủ canxi và đạm.
- Xay nhuyễn quá kỹ: Việc xay nhuyễn thức ăn quá kỹ khiến trẻ bỏ lỡ nhiều chất dinh dưỡng có trong bã. Trẻ cần được tập làm quen với các loại thức ăn có độ đặc khác nhau để rèn luyện kỹ năng nhai và nuốt.
- Thiếu dầu mỡ: Dầu mỡ cung cấp năng lượng và giúp cơ thể hấp thu các vitamin tan trong dầu như A, D. Thiếu dầu mỡ sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển xương của trẻ.
Lượng thức ăn và tần suất ăn không hợp lý:
- Ăn quá ít: Nhiều trẻ chỉ ăn rất ít hoặc bỏ ăn, dẫn đến thiếu hụt năng lượng.
- Nấu loãng thức ăn: Việc nấu loãng thức ăn khiến trẻ không nhận đủ chất dinh dưỡng.
- Không tăng số bữa ăn: Khi trẻ ăn ít, cần tăng số bữa ăn trong ngày để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng.
Kiêng kỵ thực phẩm:
- Sợ trẻ tiêu chảy: Nhiều phụ huynh kiêng cho trẻ ăn cá, tôm, cua vì sợ trẻ bị tiêu chảy. Tuy nhiên, trừ trường hợp dị ứng, các loại thực phẩm này rất giàu canxi và các vi chất khác.
- Uống nước ngọt có ga: Các loại nước ngọt có ga không chỉ gây hại cho răng mà còn ức chế hấp thu canxi, ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ.
Không nên bổ sung quá nhiều canxi cho trẻ
Nhiều bậc phụ huynh thường cho rằng bổ sung canxi với liều lượng cao sẽ giúp trẻ tăng trưởng chiều cao nhanh chóng. Tuy nhiên, quan niệm này chưa hẳn đã đúng.
Tại các trung tâm khám bệnh, không ít trường hợp trẻ em được bổ sung quá lượng vitamin D và canxi cần thiết, dẫn đến tình trạng thừa chất. Hậu quả là trẻ có thể gặp phải các vấn đề sức khỏe như rối loạn tiêu hóa, táo bón, mệt mỏi, thậm chí là lắng đọng canxi ở thận gây sỏi thận.
Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, việc bổ sung quá nhiều canxi có thể gây tác dụng ngược lại với mục đích ban đầu. Khi nồng độ canxi trong máu tăng cao, một phần canxi sẽ lắng đọng vào xương, gây ra hiện tượng cốt hóa sớm khiến các tấm sụn tăng trưởng đóng sớm hơn, hạn chế khả năng phát triển chiều dài của xương và dẫn đến tình trạng trẻ bị thấp còi.
Do đó, việc bổ sung canxi cho trẻ cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Việc tự ý bổ sung quá nhiều canxi có thể gây ra nhiều hệ lụy không mong muốn cho sức khỏe của trẻ.
Trẻ ít vận động, không tham gia chơi thể thao
Việc hạn chế vận động và khuyến khích lối sống ít vận động ở trẻ như thường xuyên bế ẵm quá mức khi còn nhỏ hoặc cho trẻ tiếp xúc với các thiết bị điện tử quá nhiều khi lớn hơn, sẽ tác động tiêu cực đến sự phát triển thể chất của trẻ. Lối sống ít vận động không chỉ làm giảm quá trình trao đổi chất và chuyển hóa trong cơ thể mà còn hạn chế sự phát triển của xương khớp.
Để trẻ phát triển khỏe mạnh, cần khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất thường xuyên. Việc vận động, đặc biệt là các bài tập kéo giãn, chạy nhảy, bơi lội… không chỉ giúp tăng cường sức khỏe mà còn kích thích tiết hormone tăng trưởng, từ đó hỗ trợ trẻ phát triển chiều cao. Thời gian vận động mỗi ngày nên từ 20 – 60 phút, tùy thuộc vào độ tuổi và thể trạng của trẻ.
Bên cạnh đó, việc tạo ra một môi trường sống lành mạnh với đủ ánh sáng tự nhiên và không gian rộng rãi để trẻ vui chơi cũng rất quan trọng. Môi trường sống lý tưởng sẽ tạo điều kiện thuận lợi để trẻ vận động và phát triển toàn diện cả về thể chất và tinh thần.
Chăm sóc đời sống tinh thần cho trẻ
Giấc ngủ sâu và tinh thần ổn định đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng chiều cao ở trẻ. Trong quá trình ngủ, tuyến yên tiết ra hormone tăng trưởng GH, chất xúc tác quan trọng cho sự phát triển xương và các mô.
Tuy nhiên, thói quen sinh hoạt hiện đại, đặc biệt ở trẻ em thành thị, thường dẫn đến tình trạng thiếu ngủ nghiêm trọng. Việc thức khuya để học bài hoặc vui chơi giải trí khiến cơ thể không có đủ thời gian để sản xuất hormone tăng trưởng, từ đó ảnh hưởng đến quá trình phát triển chiều cao.
Để đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh, các bậc phụ huynh nên tạo thói quen ngủ sớm cho con trước 10 giờ tối và duy trì giờ giấc sinh hoạt đều đặn.
Việc trang bị cho mình những kiến thức đúng đắn về nuôi dạy con là món quà quý giá nhất mà bạn dành cho con. Hãy chia sẻ những thông tin hữu ích này đến mọi người xung quanh bạn nhé! Cùng nhau tạo nên một thế hệ trẻ khỏe mạnh và phát triển toàn diện!
