Khi nhắc đến men vi sinh, chắc hẳn ai cũng nghĩ đến tác dụng tuyệt vời của nó trên đường tiêu hoá như cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, phòng ngừa tiêu chảy, táo bón… Thế nhưng, hiện nay càng có nhiều nghiên cứu cho thấy những vai trò tuyệt vời của men vi sinh mà chúng ta chưa biết đến. Bài viết này sẽ giới thiệu một số lợi ích tuyệt vời của men vi sinh đã được chứng minh đối với sức khoẻ của trẻ em.
1. Men vi sinh là gì?
Men vi sinh (Probiotics) được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa là “vi sinh vật sống khi được sử dụng với lượng vừa đủ sẽ mang lại lợi ích sức khỏe cho vật chủ”.
Các chủng vi khuẩn phổ biến nhất trong men vi sinh thuộc chi Lactobacillus và Bifidobacterium. Ngoài ra, các chi khác, bao gồm Streptococcus, Enterococcus, Lactococcus, Pediococcus, Bacillus, Escherichia và một số chủng nấm men không vi khuẩn của Saccharomyces cũng được sử dụng trong một số trường hợp.
2. Vai trò của men vi sinh đối với sức khoẻ của trẻ
Theo định nghĩa, men vi sinh mang lại lợi ích sức khỏe cho vật chủ. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải xem xét cơ sở khoa học và bằng chứng cho những lợi ích đó. Các nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh rằng tác dụng của men vi sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chủng loại, liều lượng, loại bệnh, đặc điểm vật chủ…
Một số vai trò của men vi sinh có thể được kể đến như sau:
2.1. Cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột
Hệ vi sinh đường ruột là một hệ sinh thái phức tạp bao gồm vô số vi sinh vật, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe con người. Trong đó, lợi khuẩn và hại khuẩn luôn tồn tại song song và duy trì trạng thái cân bằng. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố như bệnh tật, sử dụng kháng sinh, chế độ ăn uống thiếu khoa học,… sự cân bằng này có thể bị phá vỡ, dẫn đến tình trạng lợi khuẩn suy giảm và hại khuẩn phát triển mạnh. Hệ quả là trẻ dễ gặp các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy.
Men vi sinh là những vi khuẩn sống có lợi, được bổ sung vào cơ thể để hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột. Men vi sinh có thể giúp ngăn chặn sự phát triển quá mức của hại khuẩn, kích thích tăng trưởng lợi khuẩn và tăng cường hệ miễn dịch. Nhờ những tác dụng này, việc sử dụng men vi sinh có thể giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn, giảm triệu chứng và đẩy lùi các vấn đề tiêu hóa thường gặp.
2.2. Men vi sinh giúp tăng cường hệ miễn dịch
Hệ vi sinh đường ruột là “bức tường thành” đầu tiên bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Men vi sinh giúp duy trì sự cân bằng của hệ vi sinh, tăng cường hàng rào bảo vệ này.
Men vi sinh kích thích sản xuất các kháng thể tự nhiên, như IgA (globulin miễn dịch có nồng độ cao thứ 2 trong máu), tế bào lympho T và các tế bào khác, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây hại.
2.3. Men vi sinh giúp phòng ngừa và điều trị tiêu chảy ở trẻ em
Trẻ nhỏ có hệ tiêu hóa non nớt và đang trong quá trình hoàn thiện, do đó, rất dễ bị tiêu chảy. Nguyên nhân phổ biến bao gồm: Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột do sử dụng thuốc kháng sinh; Nhiễm các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng; Thay đổi môi trường sống đột ngột (đi du lịch,…)
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sử dụng men vi sinh có thể giúp giảm nguy cơ tiêu chảy ở trẻ em.
Nghiên cứu của Szajewska et al. (2013) phân tích tổng hợp 63 thử nghiệm lâm sàng với 8.887 người tham gia. Kết quả cho thấy sử dụng men vi sinh làm giảm nguy cơ tiêu chảy do kháng sinh 42%. Hiệu quả cao nhất được quan sát thấy ở trẻ em dưới 3 tuổi.
Nghiên cứu của Goldenberg et al. (2013) phân tích tổng hợp 17 thử nghiệm lâm sàng với 1.944 người tham gia. Kết quả cho thấy sử dụng men vi sinh làm giảm nguy cơ tiêu chảy do C. difficile 27%. Hiệu quả nhất được quan sát thấy ở các nghiên cứu sử dụng Lactobacillus rhamnosus GG.
Nghiên cứu của Keller-Lieb et al. (2004) là một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, mù đôi với 396 du khách. Kết quả cho thấy sử dụng Saccharomyces boulardii làm giảm nguy cơ tiêu chảy du lịch 12%.
2.4. Men vi sinh góp phần hạn chế nguy cơ dị ứng và chàm ở trẻ nhỏ
Một số nghiên cứu cho thấy men vi sinh có tiềm năng hạn chế nguy cơ dị ứng thực phẩm và bệnh chàm ở trẻ nhỏ. Theo nghiên cứu, trẻ bị chàm được bổ sung men vi sinh thường có sự cải thiện nhanh hơn so với trẻ không sử dụng.
Một nghiên cứu khác trên 237 phụ nữ mang thai cho thấy trẻ sinh ra từ mẹ sử dụng men vi sinh trong thai kỳ có nguy cơ mắc bệnh chàm thấp hơn 83% trong hai năm đầu đời so với trẻ sinh ra từ bà mẹ dùng giả dược. Tuy nhiên, cũng cần thêm nhiều nghiên cứu để khẳng định mối liên hệ này.
Bên cạnh đó, một số chủng men vi sinh có thể giảm các phản ứng viêm ở trẻ bị dị ứng sữa. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nhiều bằng chứng khoa học để củng cố kết luận này.
2.5. Men vi sinh hỗ trợ phòng ngừa và điều trị nhiễm trùng hô hấp
Một số lợi khuẩn được báo cáo có khả năng tăng cường hệ miễn dịch niêm mạc, chống lại các tác nhân gây bệnh. Do đó, men vi sinh có thể đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa và điều trị các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.
Một nghiên cứu được công bố bởi David và Cunningham (2019) đã kết luận rằng việc sử dụng probiotic có hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng và thời gian nhiễm trùng đường hô hấp.
2.6. Hỗ trợ phòng ngừa và điều trị sâu răng ở trẻ em
Theo nghiên cứu của Ishikawa et al., 2014, vi khuẩn sâu răng phát triển trong môi trường acid như khe nứt và kẽ răng, và tạo ra acid từ đường. Men vi sinh có mặt tạm thời trong khoang miệng có thể ức chế vi khuẩn này, đặc biệt hiệu quả ở trẻ em (Ishikawa et al., 2014).
3. Gợi ý một số men vi sinh thông dụng trên thị trường
3.1. Men vi sinh BioGaia Protectis Baby Drops
Men vi sinh dạng nhỏ giọt BioGaia Protectis Baby Drops có thành phần chính là chủng men Lactobacillus reuteri DSM 17938 được phân lập đến chủng. Đây là 1 trong 5 tiêu chí đánh giá chất lượng một men vi sinh “tốt” theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Vì chỉ khi phân lập tới chủng, có tên định danh rõ ràng, mới biết chính xác vai trò của chủng men vi sinh này đối với cơ thể người.
Đối với Biogaia, chủng Lactobacillus reuteri DSM 17938 là chủng được phân lập từ sữa mẹ. Thông qua các nghiên cứu cho thấy, chủng men này đạt hiệu quả tốt trên đường tiêu hoá và an toàn cho các đối tượng đặc biệt như trẻ sơ sinh, phụ nữ có thai và cho con bú…
4.2. Men vi sinh Optibac Probiotics Baby Drops
Optibac Probiotics Baby Drops là sản phẩm men vi sinh cao cấp, tự nhiên và an toàn dành cho trẻ sơ sinh và em bé từ 0 đến 3 tuổi với thành phần chính là Bifidobacterium breve M-16V.
Giống như Biogaia, Optibac Probiotics Baby Drops cũng đã được phân lập đến chủng và định danh rõ ràng. Tuy nhiên, bên cạnh tác dụng trên đường tiêu hoá, chủng men vi sinh này còn có rất nhiều vai trò hữu ích đối với trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh.
Bifidobacteria breve M-16V giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ viêm ruột hoại tử (NEC) ở trẻ sinh non và hỗ trợ giảm nguy cơ phát triển các bệnh dị ứng.
M-16V đã được chứng minh an toàn cho trẻ sơ sinh trong các nghiên cứu lâm sàng, không chứa chất gây dị ứng và không có tác dụng phụ đã biết. Do đó, M-16V là lựa chọn an toàn và hiệu quả để hỗ trợ sức khỏe trẻ sơ sinh. Chủng vi khuẩn này có thể được sử dụng như một chế phẩm sinh học để bổ sung vào sữa mẹ hoặc sữa công thức, giúp bé phát triển hệ tiêu hóa khỏe mạnh, tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh thường gặp.
Tuy nhiên, cần lưu ý tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng M-16V cho trẻ sơ sinh và tuân theo hướng dẫn liều lượng của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
KẾT LUẬN
Men vi sinh có rất nhiều lợi ích đối với sức khoẻ của trẻ. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại men vi sinh với nhiều chủng loại, thương hiệu khác nhau, mỗi chủng loại sẽ có những vai trò nhất định, dược sĩ nên chú ý chọn những loại men vi sinh đã được phân lập đến chủng, có định danh rõ ràng và phù hợp với mục đích sử dụng để tư vấn cho ba mẹ.
